7 πολιτικές «Οικολογικής Μετάβασης» στην Κυκλική Οικονομία *

Η Κυκλική Οικονομία αποτελεί προβολή του παραγωγικού κύκλου στο πεδίο μιας αυτό-τροφοδοτούμενης οικονομίας ροής υλικών, έτσι ώστε οι χρησιμοποιούμενοι φυσικοί-βιολογικοί πόροι να επανέρχονται στην βιόσφαιρα μετά την χρήση τους ενώ οι τεχνικοί πόροι να επαναχρησιμοποιούνται χωρίς να επανέρχονται στην βιόφαιρα.

Η ανάκτηση πόρων σε παγκόσμιο επίπεδο έχει σχεδόν τριπλασιαστεί από το 1970 έως σήμερα, από τους 26,7 στους 84,4 δις. τόνους ετησίως. Με την τρέχουσα τάση υπολογίζεται ότι η κατανάλωση πόρων θα διπλασιαστεί περαιτέρω έως το 2050, σε ποσότητες της τάξης των 170-184 δις. τόνων ετησίως.

Αν στα 84,4 δις. τόνους των πόρων που ανακτώνται ετησίως σήμερα προσθέσουμε τα 8,4 δις. τόνους των πόρων που ανακτώνται από την ανακύκλωση, η ετήσια κατανάλωση πόρων ανέρχεται σε 92,2 δις. τόνους. Από αυτούς, οι 37,8 δις. τόνοι αφορούν υλικά δόμησης, οι 27,8 βιομάζα της διατροφικής αλυσίδας και άλλες χρήσεις, οι 16,5 ορυκτά καύσιμα και οι 9,5 ορυκτά για παραγωγή μετάλλων. Αυτή η τεράστια ποσότητα πόρων δημιουργεί γύρω στους 19,4 δις. τόνους απόβλητων από τους οποίους ανακυκλώνονται μόνο οι 8,4 δισ. τόνοι, με λίγα λόγια μόνο το 9,1% των χρησιμοποιούμενων πόρων.

Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν εμφανώς την μη βιωσιμότητα του γραμμικού μοντέλου της συμβατικής οικονομίας την ίδια στιγμή που καθιστούν αναγκαία την μετάβαση σε ένα κυκλικό μοντέλο σε θέση να μειώσει δραστικά την ανάκτηση πόρων και να διασφαλίσει στους ανακτώμενους τον μεγαλύτερο δυνατό κύκλο ζωής. Πρόκειται για μία διαδικασία μετάβασης ιδιαίτερα απαιτητική. Η μετάβαση της παγκόσμιας οικονομίας στη σφαίρα της κυκλικότητας απαιτεί πολλά περισσότερα από την μόνη, έστω και δραστική, ενίσχυση της ανακύκλωσης των απόβλητων.

Μία από τις πλέον έγκυρες Διεθνείς Οργανώσεις στο πεδίο της Κυκλικής Οικονομίας στην ετήσια Έκθεση «Έλλειμμα Κυκλικότητας 2019» υποδεικνύει τις 7 αναγκαίες πολιτικές που είναι σε θέση να συνδράμουν στην υπέρβαση του δραματικού ελλείμματος κυκλικότητας της σύγχρονης οικονομίας και στην «Οικολογική Μετάβαση» στην Κυκλική Οικονομία :

1. Χρήση ανανεώσιμων πόρων. Αποδοτική χρήση ανανεώσιμων, επαναχρησιμοποιούμενων, μη τοξικών, υλικών και ενεργειακών πηγών.

2. Διατήρηση και επέκταση της χρήσης των προϊόντων. Συντήρηση, επισκευή και αναβάθμιση των προϊόντων σε χρήση, με στόχο την μεγιστοποίηση του κύκλου ζωής τους και την επαναφορά σε ένα δεύτερο κύκλο ζωής μέσω πολιτικών επανάχρησης, εφόσον δυνατό.

3. Χρήση των απόβλητων ως πόρους. Χρήση της ροής των αποβλήτων ως πηγής δευτερογενών πόρων για ανακύκλωση ή επανάχρηση.

4. Επαναξιολόγηση του επιχειρηματικού μοντέλου. Δημιουργία μοντέλων που δημιουργούν υπεραξία μέσω της διάδρασης προϊόντων και υπηρεσιών παρατεταμένης χρήσης.

5. Προγραμματισμός του μέλλοντος. Προγραμματισμός του σχεδιασμού νέων προϊόντων με χρήση των καταλληλότερων υλικών για την μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

6. Ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας. Βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων και ενίσχυση της διάδρασης μεταξύ παραγωγικής και διανεμητικής αλυσίδας με χρήση ψηφιακών τεχνολογιών.

7. Δημιουργία κοινής συνείδησης. Συνεργατικότητα παραγωγικής και διανεμητικής αλυσίδας, με συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, στο πεδίο της συμμετοχής στη γνώση και της πλήρους διαφάνειας, με στόχο την ανάδειξη της κυκλικής οικονομίας σε κοινή αξία.

*Από άρθρογραφία του Εντο Ρόνκι, Προέδρου του ιταλικού Ιδρύματος για την Αειφόρο Ανάπτυξη