Το παράδειγμα του Τσίπρα : στο ευρώ δεν υπάρχει χώρος για την αριστερά

Διορατικό ή προφητικό; Μάλλον απόρροια κοινού νου και ειλικρινούς κατάθεσης ουσιαστικής γνώσης των πραγμάτων, το άρθρο σκιαγραφεί από τον μακρινό Ιούνιο 2015 τις αιτίες και την κατάληξη της ελληνικής περιπέτειας έτσι όπως την ζούμε ακόμη και σήμερα - Από: εφ. «Il Fatto Quotidiano», 6 Ιουνίου 2015

Η ελληνική κρίση έδωσε στους πολιτικούς μας τρία σημαντικά μαθήματα που, όπως φαίνεται, είναι καταδικασμένα να πέσουν στο κενό της βαθιάς τους άγνοιας. Κρίμα, γιατί η κατανόηση τους θα ήταν κατά κύριο λόγο προς το συμφέρον τους.

1. Το πρώτο μάθημα είναι ότι στο ευρώ δεν υπάρχει χώρος για την «αριστερά». Το γνωρίζανε πολύ καλά οι ιταλοί κομμουνιστές της δεκαετίας του ’70. Ο Μάρκο Παλόμπι έφερε στο φως, στο φύλλο της 19 Μάιου 2014, τις λέξεις με τις οποίες ο Λουτσιάνο Μπάρκα σμίλεψε το 1978 το άλφα και το ωμέγα του σχεδίου της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης : «Ευρώπη ναι, Ευρώπη όχι, η ουσία είναι ότι το όλο σχέδιο αποτελεί μια προσπάθεια συγκάλυψης μιας αντεργατικής, αποπληθωριστικής, πολιτικής ύφεσης».

- Στην περίπτωση των ευέλικτων συναλλαγματικών ισοτιμιών, οι ανισορροπίες μεταξύ των χωρών θεραπεύονται μέσω της ανατίμησης της ισχυρής χώρας, το νόμισμα της οποίας είναι φυσιολογικά ισχυρό καθόσον έχει υψηλή ζήτηση για ευνόητους εμπορικούς και χρηματοπιστωτικούς λόγους.

- Στην περίπτωση όμως των σταθερών συναλλαγματικών συναλλαγών δεν ισχύει ο παραπάνω μηχανισμός και οι όποιες ανισορροπίες θεραπεύονται μέσω της ανεργίας στην ασθενέστερη χώρα.

Αυτό ακριβώς εξυπηρετεί και η λιτότητα : μειώνοντας τις δαπάνες και αυξάνοντας τους φόρους, η κυβέρνηση της ασθενέστερης χώρας εξαναγκάζει τις επιχειρήσεις ή να απολύσουν ή να χρεοκοπήσουν, στοχεύοντας στον εξαναγκασμό των ανέργων να αποδεχτούν μία νέα θέση εργασίας με χαμηλότερο μισθό και, έτσι, να καταστήσουν την χώρα περισσότερο ανταγωνιστική και ανταποκρινόμενη στις οικονομικές απαιτήσεις της ισχυρότερης. Όποιος θέλει το ευρώ, έτσι ως έχει, θέλει την λιτότητα, με λίγα λόγια την ανταγωνιστική ανεργία που χρησιμεύει σαν μοχλός υποτίμησης της θέσης εργασίας. Δεν φαίνεται και πολύ «αριστερό» αυτό…

Η ελληνική κρίση έφερε στο φως ακριβώς αυτό το σημείο. Όπως είπε ο Σόιμπλε στην «Zeit» στις 28 Μάιου (2015) αναφερόμενος στον Τσίπρα, το να κρατήσεις το ευρώ αλλά να μην θέλεις τις μεταρρυθμίσεις «pass nicht zusammen», δεν στέκει, είναι ασυμβίβαστα το ευρώ και η άρνηση της λιτότητας. O Σόιμπλε λέει τα παραπάνω για το ίδιο λόγο που έλεγε όσα έλεγε ο Μπάρκα το 1978 ή ο Πιερλουίτζι Μπερσάνι στην εφημερίδα «Sole 24 Ore» στις 9 Αυγούστου 2012 : «είμαστε πιστοί στο ευρώ, πιστοί στην Ευρώπη της αυστηρότητας και της πειθαρχίας». Η ελληνική κρίση βάζει το τελευταίο καρφί στην κάσσα των όσων διακήρυσσαν ότι «είναι δυνατό ένα άλλο ευρώ».

2. Το δεύτερο μάθημα είναι πιο ριζοσπαστικό : στο πλαίσιο αυτού του ευρώ δεν υπάρχει χώρος για την δημοκρατία. Το ευρώ ενσωματώνει την αυτόνομη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η συνθήκη του Μάαστριχ προσθέτει στις τρεις γνωστές εξουσίες – νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική – και μια τέταρτη, την νομισματική η οποία, ελέγχοντας το χρηματιστήριο και όντας «legibus solutus» - ελεύθερη νομοθετικών δεσμεύσεων - επικυριαρχεί. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν ανεβάζει και κατεβάζει κυβερνήσεις στο χώρο της Ευρώπης, όπως αρέσκονται να διηγούνται οι διανοούμενοι της αριστεράς στο πλαίσιο μιας συναισθηματικής, μυθώδους, προσέγγισης της κρίσης στην προσπάθεια να μην ομολογήσουν την προδοσία τους. Σύμφωνα με τις εξουσίες

ουσιαστικού εκβιασμού των κυβερνήσεων που της δίνει η συνθήκη του Μάαστριχ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα  μπορεί να στείλει σε όποια χώρα θέλει τους «αυτοκρατορικούς» της απεσταλμένους και να της απαγορεύσει την χρήση της Εθνικής της Τράπεζας ως δανειστή ανάγκης. Την  τελευταία γλαφυρή μαρτυρία των παραπάνω την έχουμε μόλις χθες: Η Μπλούμπεργκ γνωστοποίησε ότι για την επίλυση της ελληνικής κρίσης έλαβε χώρα σε μία τριμερής συνάντηση μεταξύ Ντράγκι, Ολάντ και Μέρκελ σε ένα δωμάτιο της γερμανικής καγκελαρίας. Ο Ρέντσι δεν προσκλήθηκε μολονότι η ιταλική κυβέρνηση επιβαρύνθηκε με τα 40 δισεκατομμύρια του χρέους της Ελλάδας προς τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες για την διάσωση τους. Το υπενθύμιζε ο Μόρια Λόνγκο, ο οποίος δεν είναι ανήκει σίγουρα στην παράταξη των οικονομολόγων αντι-ευρώ – μεταξύ αυτού και του Κρούγκμαν υπάρχει η άβυσσος – στις σελίδες της «il Sole 24 ore» της 18 Φεβρουαρίου. Ας αναλογιστούν λοιπόν οι ιταλοί πολιτικοί κατά πόσο λαμβάνονται υπόψη από την «αυτόνομη» Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ας το αναλογιστεί το ίδιο και ο αναγνώστης ο οποίος διέσωσε με τους φόρους του τις ανεύθυνες τράπεζες των άλλων.

3. Το τρίτο μάθημα έγκειται στο ότι η πολιτικάντικη πολιτική, η πολιτική στην οποία είναι συνηθισμένοι οι πολιτικοί μας, διαρθρωμένη γύρω από το φετίχ της δήθεν διαπραγμάτευσης, ή της μισής αλήθειας, δεν λειτουργεί πια. Χειροπιαστό παράδειγμα ο Τσίπρας. Όπως είχαμε ήδη προβλέψει τον Ιανουάριο, η νίκη του οδήγησε σε ένα τίποτα, καθόσον ασπάστηκε τον πιο απατηλό, σκοτεινό και ανέντιμο λαϊκισμό για να κατακτήσει την εξουσία, συνεχίζοντας να προτείνει στους Έλληνες το ισχυρό νόμισμα σαν εργαλείο εθνικής λύτρωσης : «δεν είμαστε κατώτεροι από τους Γερμανούς, θέλουμε το ευρώ και εμείς». Το ευρώ όμως συνεπάγεται πειθαρχία και λιτότητα και, επομένως, η αντίθεση στη λιτότητα σημαίνει αντίθεση στο ευρώ. Δύσκολη επομένως η αμφισβήτηση του ευρώ μετά την παρουσίαση του στο εκλογικό σώμα ως αξία. Θα μπορούσε να το είχε εμπεδώσει από καιρό ο Τσίπρας διαβάζοντας αυτή την εφημερίδα. Αντίθετα, σήμερα του το υποδεικνύει, σαρκαστικός, ο Σόιμπλε.

Δεν είναι αλήθεια ότι οι πολιτικοί μας δεν λένε ποτέ την αλήθεια. Την λένε μεν αλλά χωρίς να το θέλουν. Παράδειγμα ; Κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, όταν στην τηλεόραση προτάθηκε στον Κοφφεράτι η πιθανή συμμαχία με τα 5 αστέρια, αυτός απάντησε ερμητικά : «Στην ευρωβουλή δουλεύουμε πολύ καλά με αυτούς γιατί δεν αναφερόμαστε σε μία πραγματική κυβέρνηση και επομένως κινούμαστε πέραν του συνήθους παιχνιδιού πλειοψηφίας/αντιπολίτευσης». Με λίγα λόγια, για τους ευρωπαϊστές μας η δημοκρατική διαδικασία είναι ένα παιχνίδι, μακροπρόθεσμα βαρετό όπως όλα τα παιχνίδια. Και καλώς έχει το ευρωκοινοβούλιο στο οποίο μπορούν να τα ξεχάσουν προς στιγμή.

Πράσινοι Γρύλοι